Ημέρα δικαιωμάτων ασθενών ΙΣΘ
Ομιλία Νίκου Νίτσα προέδρου Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης και χειρουργού οφθαλμίατρου σε κοινή δράση με την Ένωση Ασθενών Ελλάδας
Ο πρόεδρος του ΙΣΘ Νίκος Νίτσας καλωσόρισε στη Θεσσαλονίκη την Ένωση Ασθενών Ελλάδας και μίλησε για τα δικαιώματα τόσο των ασθενών όσο και των γιατρών που τις περισσότερες φορές… αλληλοεπηρεάζονται. Όπως τόνισε “Το εθνικό σύστημα υγείας άντεξε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, σήμερα όμως οι λειτουργοί του δεν αντέχουν άλλο! Εργάζονται κάτω από συνθήκες… υπερεργασίας και εργασιακής κόπωσης ως αποτέλεσμα της υποστελέχωσης των μονάδων, με οικονομικές απολαβές αναντίστοιχες της προσφοράς τους. Δεν αποτελεί λύση η δυνατότητα που δίδει ο νέος νόμος ο οποίος ψηφίστηκε πρόσφατα και επιτρέπει στους λειτουργούς του ΕΣΥ ιδιωτική άσκηση της ιατρικής ή απογευματινά χειρουργεία με πληρωμή! Η μόνη λύση είναι η αύξηση των απολαβών σε επίπεδα τέτοια που θα κάνει τις θέσεις εργασίας ελκυστικές και θα ανακόψει τη φυγή των Ελλήνων επιστημόνων στο εξωτερικό. Αυτό δεν το δικαιούνται μόνο οι συνάδελφοι αλλά κυρίως οι ασθενείς…” Ολόκληρη η ομιλία του χειρουργού οφθαλμίατρου και προέδρου του ΙΣΘ Νίκου Νίτσα:
Η υγεία η οποία αποτελεί βασικό κοινωνικό αγαθό για κάθε πολίτη και ορίζεται από τον καταστατικό χάρτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ως «η κατάσταση πλήρους σωματικής ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνο η απλή εξάλειψη ασθένειας ή αναπηρίας και αποτελεί την έννοια της απόλυτης συνθήκης προκειμένου να έχει νόημα κάθε άλλη δραστηριότητα». Το δε δικαίωμα της προστασίας του αγαθού της υγείας αποτελεί τόσο κοινωνικό όσο και ατομικό δικαίωμα.
Τα πρώτα καταγεγραμμένα δικαιώματα των ασθενών περιγράφονται στον όρκο του Ιπποκράτη με κυρίαρχο το δικαίωμα της προστασίας του ιατρικού απόρρητου. Έκτοτε ακολούθησαν οι διατάξεις το 1793 από τη γαλλική εθνοσυνέλευση, ο κώδικας της Νυρεμβέργης το 1947 ο κώδικας δικαιωμάτων του ασθενούς το 1973 από την αμερικανική νοσοκομειακή ένωση, το διατάξεις του Ευρωπαϊκό κοινοβουλίου, η ευρωπαϊκή σύμβαση για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας και πλείστες άλλες συνθήκες που κινούνται προς την κατεύθυνση της πληρέστερης οριοθέτησης των δικαιωμάτων των ασθενών.
Στη χώρα στη χώρα μας το σύνταγμα της Ελλάδος στο άρθρο 21 παράγραφος 3 αναφέρει ότι «το κράτος μεριμνά για την υγεία των πολιτών και παίρνει ειδικά μέτρα για την προστασία της νεότητας του γήρατος της αναπηρίας αλλά και την περίθαλψη των απόρων». Επίσης στον κώδικα ιατρικής δεοντολογίας περιγράφονται σαφώς οι υποχρεώσεις των γιατρών κατά την άσκηση της ιατρικής.
Είναι λοιπόν γεγονός μια σταδιακή μεταστροφή των διατάξεων καθώς και των συστημάτων υγείας από ιατροκεντρικά σε ασθενοκεντρικά η οποία μας βρίσκει σύμφωνους. Αυτή η μεταστροφή όμως εάν δεν οροθετηθεί ορθολογικά ενέχει έναν σοβαρό κίνδυνο να υποκύψει αχαλίνωτους δικαιωματισμούς. Η δε μετατροπή της άσκησης της ιατρικής σε αυτό που ονομάζουμε αμυντική ιατρική, όπου πρωταγωνιστικό ρόλο παίζει η προσπάθεια του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού να προστατευθεί αποσείοντας από πάνω του οποιασδήποτε ευθύνες που απορρέουν από υπερβολικούς δικαιωματισμούς, μπορεί να αποβεί σε βάρος της υγείας του ασθενούς.
Επιτρέψετέ μου να επισημάνω ένα άλλο πρόβλημα το οποίο αντιμετωπίζουμε ως πολιτεία αυτό έχει να κάνει με όλη τη διαδικασία απονομής της δικαιοσύνης σε περίπτωση ιατρικών σφαλμάτων. Ο φυσικός δικαστής δεν είναι γιατρός, η δε σωστή κρίση του επαφίεται στην ιατρική πληροφορία η οποία πολλές φορές παρουσιάζεται από τις εκθέσεις των τεχνικών συμβούλων των δύο πλευρών αντικρουόμενη. Από την άλλη πλευρά τους οι αποζημιώσεις ειδικά στις ποινικές υποθέσεις καθορίζονται από ένα πολύ χαμηλό αντίτιμο αναντίστοιχο της μεγάλης προσπάθειας που πρέπει να κάνει ο πραγματογνώμονας που ορίστηκε από το δικαστήριο προκειμένου να διερευνήσει πλήρως την υπόθεση. Έχουμε ζητήσει από το υπουργείο δικαιοσύνης και έχουμε συζητήσει και με την προηγούμενη ηγεσία αλλά και με τη σημερινή την πρότασή μας για ειδικό σώμα πραγματογνωμόνων εξειδικευμένων δηλαδή επιστημόνων ανά ειδικότητα και υποειδικότητα το οποίο θα τεθεί στην διάθεση του φυσικού δικαστή ώστε να διευκολυνθεί η απονομή δικαιοσύνης.
Γνωρίζουμε όλοι τις συνθήκες κάτω από τις οποίες εργάζονται οι λειτουργοί του εθνικού συστήματος υγείας. Το εθνικό σύστημα υγείας άντεξε κατά τη διάρκεια της πανδημίας μετά την πανδημία όμως η λειτουργοί του δεν αντέχουν άλλο! Εργάζονται κάτω από συνθήκες υπερεργασίας ως αποτέλεσμα της υποστελέχωσης των μονάδων, με οικονομικές απολαβές αναντίστοιχες της προσφοράς τους. Υπό-πολλαπλάσιες των αντιστοίχων απολαβών συναδέλφων τους χωρών με ανάλογο ΑΕΠ της Ελλάδος. Δεν αποτελεί λύση στο πρόβλημα αυτό η δυνατότητα που δίδει ο νέος νόμος που πρόσφατα ψηφίστηκε και επιτρέπει στους λειτουργούς του εθνικού συστήματος υγείας ιδιωτική άσκηση της ιατρικής ή απογευματινά χειρουργεία με πληρωμή. Η μόνη λύση είναι η αύξηση των απολαβών σε επίπεδα τέτοια που θα κάνει τις θέσεις εργασίας ελκυστικές και θα ανακόψει τη φυγή των Ελλήνων επιστημόνων στο εξωτερικό.
Η σημερινή κατάσταση επιδρά στην εξυπηρέτηση του Έλληνα ασθενή και η βελτίωσή της είναι ένα από τα βασικά δικαιώματα των ασθενών και βασική υποχρέωση της πολιτείας. Θα ήθελα με την ευκαιρία να χαιρετήσω τη νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης η οποία αποδέχτηκε τις προτάσεις μας για αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου και θέσπιση ιδιώνυμο αδικήματος για κάθε είδους βία απέναντι στις λευκές μπλούζες. Η εξάλειψη του φαινομένου επιτρέπει στο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό να εργάζεται με ηρεμία και αποτελεσματικότητα. Βέβαια μόνο με αυστηροποίηση των ποινών δεν θα εξαλειφθεί αυτό το φαινόμενο και πρέπει άμεσα να ληφθούν και άλλες πρωτοβουλίες που έχουν να κάνουν με την ταχύτερη εξυπηρέτηση του ασθενούς από το σύστημα υγείας και όλη η εν γένει τη λειτουργία του ΕΣΥ από την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας μέχρι το τριτοβάθμιο νοσηλευτικό ίδρυμα.
Σε ότι αφορά τέλος το μέλλον… Η άσκηση της ιατρικής καθημερινά εξελίσσεται με τη διείσδυση νέων τεχνολογιών και την αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης που τίθεται πλέον στην υπηρεσία των ασθενών. Βιοαισθητήρες και εφαρμογές στα κινητά μας θα παρακολουθούν την πορεία της υγείας μας, θα ενημερώνουν αλλά και θα τροφοδοτούν ιατρικό μας φάκελο με τέτοιες λεπτομερείς πληροφορίες ώστε να γίνεται ευκολότερη προσέγγιση της διάγνωσης και της θεραπείας της ασθένειάς μας. Η δε ανάπτυξη της βιοϊατρικής και της μοριακής βιολογίας θα διαχωρίζει τις παθήσεις ανάλογα με το γονιδιακό υπόβαθρο του κάθε ασθενούς και έτσι θα ανοίγει νέους δρόμους για εξατομικευμένες θεραπείες. Αυτό το πλέγμα εξέλιξης της τεχνολογίας όμως θα πρέπει να οροθετηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να αποφευχθεί η αφενός διαρροή πληροφοριών και ευαίσθητων δεδομένων των ασθενών και αφετέρου να για διατηρηθεί ο ανθρωποκεντρικός τρόπος αντιμετώπισης της ασθένειας. Σκεφτείτε μια μηχανή ή ένας υπολογιστής να σας ενημερώνει για την διάγνωσή σας! Π.χ. διαγνώσαμε καρκίνο, περαστικά σας! Με αυτές τις σκέψεις και επειδή τα προβλήματα είναι κοινά με αλληλεξαρτήσεις ανάμεσα στο γιατρό και τον ασθενή, θεωρούμε ότι η υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ασθενών από την μεριά μας, καθώς και των δικαιωμάτων των λειτουργών της υγείας από τη μεριά των ασθενών είναι αυτονόητη. Ο ιατρικός σύλλογος Θεσσαλονίκης αλλά και όλοι οι γιατροί της Ελλάδος βρίσκονται στο πλευρό σας και είναι αρωγοί στην προσπάθεια σας…
